SULTAN BAYBARS

   
''ASTINDA TAĞI, BAŞINDA BAĞI BAR ALTINDAN TAHTI BAŞINDA BAHTI VAR''

Sultan 1.Baybars; Memluk sultanıdır. Asıl adı: El-Meliküfz-Zahir Rüknettin.

Küçük yaşta Türkistan'dan kaçırılıp tutsak edilmiş köle olmuştur. Serbest kalınca Memluklülerin arasına katılarak zeka ve yeteneğiyle kısa sürede kendini gösterip ordusunda görev aldı. Memluk Ordusuna başarılı hizmetler verdi. Mısır’ı ele geçirmek isteyen Fransa Kralı St. Louis’nin tutsak alınmasını sağladı. Aynı zamanda Turanşah’ın öldürülmesinde de görev yaptığı için, Aybeg tahta çıkınca Şam’ a kaçıp bir süre orada kalmak zorunda kaldı. .Daha sonra Kutuz’un sultan olması üzerine onun hizmetine girdi. Moğollara karşı, Suriye’ye gönderilen Mısır Ordusu’nun öncü birliklerine komuta ederek düşmanı yenilgiye uğrattıp büyük bir başarı elde etti. Kutuz’u 22 Ekim 1260’ta öldürttükten sonra Memluk emirlerince oy birliğiyle hükümdar seçildi ve Memlük sultanı oldu. Kahire’ye döndüğünde Kutuz’un koyduğu ağır vergileri kaldırınca Mısır halkı tarafından sevgisini kazandı. Hülagu’ nun Bağdat’ı ele geçirmesi üzerine, kaçarak Kahire’ye gelen Halife el-Zahir’ in oğlu Ahmet’e biat ederek İslam dünyasının koruyucusu durumuna yükseldi halifeliği Memluklüre kazandırdı. Böylece İslam hukuk geleneğine göre, hükümdarlığı meşruluk kazanan Baybars, yeni halifeyi de yanına alarak 3 Eylül 1261’de Suriye Seferi’ne çıktı. Halife, Bağdat’a yürürken Hit yalanında Moğollarca öldürülünce, Baybars Kahire’ye döndü.

Daha sonra Kerek üzerine yürüdü ve buradaki Eyyubi hanedanını ortadan kaldırdı. 1264’te de Birecik’i Moğollardan kurtarmak amacı ile Suriye’ye sefer düzenledi. 1265’teki Suriye-Filistin Seferi’nde pek çok kaleyi ele geçirdi. Suriye Seferi de çok başarılı geçti; yenilen Fransızlara belli kentlerde barınma hakkı tanıdı. Hicaz’a gitti. Medine ve Mekke’yi ziyaret edip hacı oldu. İsmalileri egemenliğine alıp vergiye bağladı. Kahire’ye döndüğünde Moğolların bir saldırı hazırlığı içinde olduklarını haber alınca, ordusuyla Suriye’ye üzerine yürüdü. Şam’da Abaka Han’ ın elçileriyle görüşmeler yaptıktan sonra üç koldan Fırat’ a doğru hareket eden Baybars’ın emirlerinden Kalavun’un komutasında gönderdiği Memluk kuvvetleri ırmağı geçtikten sonra Moğolları yendi.

17 Ocak 1276’da Moğollar ve Vezir Muinüttin Pervane’nin baskısından Şam’a kaçan Anadolu beylerinin isteğiyle Moğol egemenliğine son vermek için yeni bir sefere çıktı. Memluk emirleriyle Halep’e kadar geldi. 27 Şubat 1277’de yeniden Suriye’ye hareket etti. Anadolu içlerine yönelerek Elbistan yakınlarında Selçuklu-Moğol kuvvetlerini yendiler. Moğollar Tokat’a çekildiler. Baybars, 2 Mayıs 1277’de Kayseri’yi ele geçirdi ve adına hutbe okuttu. Ancak çekilince Moğollar büyük bir kırıma giriştiler. Moğollar onbinlerce Türkü ve pek çok Selçuklu devlet adamını öldürdüler. Kentleri yakıp yıktılar. Baybars Anadolu Seferi dönüşünde hastalandı ve dizanteriden öldü. Cenazesi, vasiyeti üzerine Şam’da yaptırdığı türbesine gömüldü.

Saltanatının en parlak ve güçlü döneminde ölen Baybars, ortaçağ Türk-İslam tarihinin büyük hükümdarlarından biri sayılır. Haçlı eferleri karşısında Yakındoğu İslâm dünyasının durumunu güçlendirdiği gibi doğudan gelen yıkıcı Moğol kuşatmasının da, Suriye ve Mısır’a yayılmasına engel olmuştur.